طراحي ذاتاً ايمن – مفهوم، حيطه عمل و مزايا
کد کالا: طراحي ذاتاً ايمن
ماهيت رهيافت ذاتاً ايمن در طراحي کارخانه اجتناب از خطرات نسبت به کنترل آنها توسط تجهيزات مکمل است بنابراين همة ايده‌هاي توصيف شده ممکن است تحت عنوان مثالهاي طراحي ذاتاً ايمن در نظر گرفته شوند.
از زمان بروز انفجار در فليکسبورو در سال 1974 که در آن 28 نفر کشته شدند، مقالات متعددي درخصوص روشهاي پيشگيري از بروز رويدادهاي مجدد به چاپ رسيد. در يک حالت افراطي به دليل اينکه فليکس بورو يک کارخانة توليد نايلون بود طرفداران و حاميان بازگشت به طبيعت پيشنهاد توقف توليد الياف ساخته دست بشر و کاربرد مواد طبيعي مثل پشم وکتان رابه جاي آن مطرح کردند. آنها اين حقيقت را که حجم حوادث صنايع الياف طبيعي از الياف دست‌ساز و مصنوعي بالاتر است، فراموش کرده بودند اگرچه در حوادث کشاورزي مرگ دسته جمعي اتفاق نمي‌افتد و به تبع توجه افکار عمومي را نسبت به کشته شدن عد‌ه‌اي در يک صنعت شيميايي کمتر به خود جلب مي‌کند. با عنايت به اين امر که کشاورزي يک صنعت با ميزان حادثة بالاست، حوادث مرگبار بيشتري به ازاي هر محصول کتاني يا پشمي نسبت به محصولات مصنوعي در آن وجود دارد.
به صورت مشابه، بوپال جائي که بيش از 2000 نفر به خاطر نشت گاز سمي جان خود را از دست دادند (1984) کارخانة توليد حشره‌کش بود. حشرهکشها از طريق افزايش مواد غذايي نسبت به آنچه در بوپال از دست رفت زندگيهاي بيشتري را نجات مي‌دهند.
به هر حال ماجراهاي بوپال و فليکس بورو هزينه هاي غيرقابل اجتناب نايلون و حشرهکشها نبوده‌اند و روشهاي چندي وجود دارد که مي‌توان اين کارخانه‌ها را امن‌تر کرد و درسهاي زيادي از حوادث اسفبار فوق‌الاشاره گرفته شده است. بيشتر مقالات و گزارش‌ها درخصوص حوادث، نصب تجهيزات حفاظتي بهتر و بيشتر مثل کاشفهاي گاز شيرهاي جداساز اضطراري، علائم هشدار دهنده، اسکرابر و وسايل تصفيه، تجهيزات حفاظت و اطفاء حريق، سازه‌هاي قوي‌تر و غيره را پيشنهاد داده‌اند. مشاور ايمني به عنوان فردي که به هزينه‌ها و پيچيدگي کارخانه مي‌افزايد شهرت کسب کرده است. تجهيزاتي که وي به کارخانه اضافه مي‌کند بدون شک ضروري هستند اما در عين حال گران و پيچيده هستند.
ساير مقالات پيشنهاد کرده‌اند که توجه بيشتري به سمت چيدمان و موقعيت کارخانه معطوف شود و مقررات بيشتري اعمال شود، يک سيستم اعطاي مجوز و پروانه کاري لحاظ شود و مشاوران ايمني بهتري به کار گرفته شوند و غيره .
همة مقالات و کميته‌ها به جزتعداد اندکي احتمال يک راه حل بهترارزانتر براي مسأله را به فراموشي سپرده‌اند. اگر نتوان کارخانه‌ها را با استفاده از مواد با خطر کمتر که اگر همة آنها هم نشت کنند، مشکل جدي بروز نکند، طراحي کرد و يا از مواد ايمن‌تر به جاي مواد خطرناک‌تر استفاده شود و يا مواد خطرناک را در دما و فشار پايين‌تر به کار گرفت يا عمل رقيق‌سازي را توسط يک حلال ايمن انجام داد، به جاي حل بسياري از مشکلات از آنها اجتناب کرده‌ايم. اين تغييرات تحت عناوين بهينه‌سازي، جايگزيني و تعديل کارخانه‌هايي را ارائه مي‌دهند که ذاتاً و ماهيتي ايمن‌ترند درحالي که يک کارخانه سنتي که در آن خطرات تحت کنترل حفظ مي‌شوند به صورت غير ذاتي به ايمني دست يافته است.
در مقاله‌‌هاي قديمي از واژة ماهيتاً ايمن‌تر استفاده مي‌شد اما امروزه واژة ذاتاً ايمن‌تر ترجيح داده مي‌شود زيرا واژة ماهيتاً ايمن ممکن است توسط مهندسان برق براي توصيف مداري با توان ناکافي براي مشتعل شدن يک مخلوط گازي قابل اشتعال و يا بخار يا گردوغبار موجود در هوا به کار رود.
خاطرنشان مي‌شود که گاهي اوقات نمي‌توان اينگونه اظهار داشت که بايد وجود سيستمهاي زياد مواد خطرناک در يک کارخانه ممنوع شود. ايجاد فرآيندهاي جايگزين و تجهيزات تکميلي زمانبر است و ممکن است گاهي غيرممکن باشد. زماني که ارائه ليست طولاني مواد خطرناک غيرقابل اجتناب است، مي‌توان از طريق طراحي خوب و عمليات بهينه آنها را تحت کنترل قرار داد. معمولاً در گذشته توجه چنداني به مقدار و ميزان مواد در کارخانه نمي‌شد. هر گاه بنابر کاهش مواد خطرناک درون سيستمهاي مواد کارخانجات باشد اين کار امکان‌پذير خواهد بود.
از زمان بروز انفجار در فليکسبورو در سال 1974 که در آن 28 نفر کشته شدند، مقالات متعددي درخصوص روشهاي پيشگيري از بروز رويدادهاي مجدد به چاپ رسيد. در يک حالت افراطي به دليل اينکه فليکس بورو يک کارخانة توليد نايلون بود طرفداران و حاميان بازگشت به طبيعت پيشنهاد توقف توليد الياف ساخته دست بشر و کاربرد مواد طبيعي مثل پشم وکتان رابه جاي آن مطرح کردند. آنها اين حقيقت را که حجم حوادث صنايع الياف طبيعي از الياف دست‌ساز و مصنوعي بالاتر است، فراموش کرده بودند اگرچه در حوادث کشاورزي مرگ دسته جمعي اتفاق نمي‌افتد و به تبع توجه افکار عمومي را نسبت به کشته شدن عد‌ه‌اي در يک صنعت شيميايي کمتر به خود جلب مي‌کند. با عنايت به اين امر که کشاورزي يک صنعت با ميزان حادثة بالاست، حوادث مرگبار بيشتري به ازاي هر محصول کتاني يا پشمي نسبت به محصولات مصنوعي در آن وجود دارد.
به صورت مشابه، بوپال جائي که بيش از 2000 نفر به خاطر نشت گاز سمي جان خود را از دست دادند (1984) کارخانة توليد حشره‌کش بود. حشرهکشها از طريق افزايش مواد غذايي نسبت به آنچه در بوپال از دست رفت زندگيهاي بيشتري را نجات مي‌دهند.
به هر حال ماجراهاي بوپال و فليکس بورو هزينه هاي غيرقابل اجتناب نايلون و حشرهکشها نبوده‌اند و روشهاي چندي وجود دارد که مي‌توان اين کارخانه‌ها را امن‌تر کرد و درسهاي زيادي از حوادث اسفبار فوق‌الاشاره گرفته شده است. بيشتر مقالات و گزارش‌ها درخصوص حوادث، نصب تجهيزات حفاظتي بهتر و بيشتر مثل کاشفهاي گاز شيرهاي جداساز اضطراري، علائم هشدار دهنده، اسکرابر و وسايل تصفيه، تجهيزات حفاظت و اطفاء حريق، سازه‌هاي قوي‌تر و غيره را پيشنهاد داده‌اند. مشاور ايمني به عنوان فردي که به هزينه‌ها و پيچيدگي کارخانه مي‌افزايد شهرت کسب کرده است. تجهيزاتي که وي به کارخانه اضافه مي‌کند بدون شک ضروري هستند اما در عين حال گران و پيچيده هستند.
ساير مقالات پيشنهاد کرده‌اند که توجه بيشتري به سمت چيدمان و موقعيت کارخانه معطوف شود و مقررات بيشتري اعمال شود، يک سيستم اعطاي مجوز و پروانه کاري لحاظ شود و مشاوران ايمني بهتري به کار گرفته شوند و غيره .
همة مقالات و کميته‌ها به جزتعداد اندکي احتمال يک راه حل بهترارزانتر براي مسأله را به فراموشي سپرده‌اند. اگر نتوان کارخانه‌ها را با استفاده از مواد با خطر کمتر که اگر همة آنها هم نشت کنند، مشکل جدي بروز نکند، طراحي کرد و يا از مواد ايمن‌تر به جاي مواد خطرناک‌تر استفاده شود و يا مواد خطرناک را در دما و فشار پايين‌تر به کار گرفت يا عمل رقيق‌سازي را توسط يک حلال ايمن انجام داد، به جاي حل بسياري از مشکلات از آنها اجتناب کرده‌ايم. اين تغييرات تحت عناوين بهينه‌سازي، جايگزيني و تعديل کارخانه‌هايي را ارائه مي‌دهند که ذاتاً و ماهيتي ايمن‌ترند درحالي که يک کارخانه سنتي که در آن خطرات تحت کنترل حفظ مي‌شوند به صورت غير ذاتي به ايمني دست يافته است.
در مقاله‌‌هاي قديمي از واژة ماهيتاً ايمن‌تر استفاده مي‌شد اما امروزه واژة ذاتاً ايمن‌تر ترجيح داده مي‌شود زيرا واژة ماهيتاً ايمن ممکن است توسط مهندسان برق براي توصيف مداري با توان ناکافي براي مشتعل شدن يک مخلوط گازي قابل اشتعال و يا بخار يا گردوغبار موجود در هوا به کار رود.
خاطرنشان مي‌شود که گاهي اوقات نمي‌توان اينگونه اظهار داشت که بايد وجود سيستمهاي زياد مواد خطرناک در يک کارخانه ممنوع شود. ايجاد فرآيندهاي جايگزين و تجهيزات تکميلي زمانبر است و ممکن است گاهي غيرممکن باشد. زماني که ارائه ليست طولاني مواد خطرناک غيرقابل اجتناب است، مي‌توان از طريق طراحي خوب و عمليات بهينه آنها را تحت کنترل قرار داد. معمولاً در گذشته توجه چنداني به مقدار و ميزان مواد در کارخانه نمي‌شد. هر گاه بنابر کاهش مواد خطرناک درون سيستمهاي مواد کارخانجات باشد اين کار امکان‌پذير خواهد بود.
نوشتن نظر
نام شما:نظر شما: توجه : HTML ترجمه نمی شود!
رتبه: بد خوب
کد امنیتی را در کادر زیر وارد نمایید:
