قانون ايمني معادن : فصل 6 - مواد ناريه و آتشباري

ماده 97- آتشبار بايد دوره آموزشي لازم را گذرانده و صلاحيت وي توسط سازمانهاي مربوطه تأييد شود

ماده 98- هر آتشبـار بايد دفتر مخصوصي جهت ثبت مقدار ناريه دريافتي و مصرفي داشته باشد . پس از اتمام هر دفتر , آتشبار بايد آنرا به انبار تحويل داده ودر انبار حداقل تا شش ماه نگهداري شود

ماده 99- به کار بردن باروت در معادن زيرزميني ممنوع است ماده 100- قرار دادن ماده منفجره در مجاورت برف , يخ و آتش ممنوع است .

ماده 101- به کار بردن مواد ناريه فاسد يا يخ زده ممنوع است

 ماده 102- به کار بردن فتيله اي که حتي يک بار رطوبت به آن نفوذ کرده و يا تحت تأثير حرارت و برودت قرار گرفته و يا به نحو ديگري مشخصات فني خود را از دست داده باشد ممنوع است

 ماده 103- پيـدا شدن يا مفقود شدن مواد ناريه و دستگاه آتش کن در داخل يا خارج معدن بايد فوراً به مسئول مربوطه (استاد کار و مسئول ايمني) گزارش شود

 ماده 104- آتشبـاري فقط با خرجگذاري در چال مجاز بوده و استفاده از مواد منفجره در خارج از چال با کسب مجوز از مسئول معدن و مسئول ايمني ميسر مي باشد

ماده 105- بـه منظور اطلاع از سالم بودن فتيله و همچنين سرعت اشتعال آن قبل از استفاده از هر صندوق بايد از آن نمونه برداري و آزمايش شود

 ماده 106- امحاء مواد ناريه فاسد مي بايست منحصراً توسط مسئولين ذيربط و با رعايت اصول ايمني مربوط به مخاطرات و آلودگي ناشي از عمليات امحاء انجام شود

 ماده 107- با توجه به نقش اصلي آب در خاموش کردن آتش لازم است در جايي که مواد منفجره غير امولسيوني قرار دارد جريان آب کافي وجود داشته باشد

 ماده 108- به منظور پيشگيري از سفت و خشک شدن مواد منفجره امولسيوني (مواد منفجره مايع) بايد تا تاريخ مشخصي پس از ساخت مصرف شود بطوري که اين مواد نبايد بيش از 6 هفته پس از ساخته شدن در انبار نگهداري شود ب- انبارهاي مواد ناريه

 ماده 109- انبار مواد ناريه بايد طبق ضوابط و مقررات اعلام شده از طرف سازمان ذيربط و همچنين با توجه به مفاد آئين نامه مواد خطرناک و قابل اشتعال مصوب شورايعالي حفاظت فني ساخته شود

ماده 110- جايـگاه موقـت مواد ناريه محلي است که در آن حداکثر مصرف يک روز نگهداري مي شود . جايگاه موقت فتيله و چاشني بايد مجزا از جايگاه موقت ساير مواد ناريه بوده و فاصله بين آنها کمتر از 15 متر نباشد .اين جايگاه نبايد در جاهاي سرد و مرطوب , پر رفت و آمد و در معرض بروز آتش سوزي و انفجار باشد . در و قفل و بست اين جايگاهها بايد کاملاً محکم بوده و بر روي درب ورودي تابلوي اخباري با عبارت (( مواد ناريه )) با خط خوانا نصب گردد

 ماده 111- آن مقـدار از مـواد نـاريه پيش بيـني شده بـراي مصرف روزانه که بمصرف نرسيده است يا مواد منفجره اي که به علت عدم نقص در عمليات انفجاري باقي مانده است بايد فقط در جايگاه موقت نگهداري شود

 ماده 112- آتشبار نبايد با همراه داشتن مواد منفجره به جايگاه موقت چاشني و همچنين با همراه داشتن چاشني به جايگاه موقت مواد منفجره وارد شود

 ماده 113- داخل انبار مواد ناريه وهمچنين محوطه اطراف آن تا فاصله 50 متري بايد از وجود کليه مواد سريع الاحتراق مانند مواد نفتي , تکه هاي پارچه کاغذ , خار , بته و غيره پاکيزه نگهداري شود

ماده 114- مقدار مواد ناريه وارده و صادره انبار بايد با ذکر دقيق زمان در دفتر مخصوص ثبت گردد

ماده 115- در انبارها بايد نکات زير رعايت شود:

 الف- صندوق حاوي مواد ناريه طوري قرار داده شود که فشنگها بصورت قائم قرار نگيرد .

ب- صندوق مواد ناريه و چاشني در داخل انبار باز نشود

ت- صندوق مواد ناريه و چاشني بايد به آرامي جابجا گردد و از پرتاب کردن و يا لغزاندن آن خودداري شود

ث- با کفش ميخ دار نبايد وارد انبار مواد ناريه و چاشني شد

ج- صندوقهاي محتوي مواد ناريه و چاشني بايد به طوري روي هم چيده شوند که ارتفاع آنها از 2 متر يا 5 صندوق در هر رديف بيشتر نبوده و بين هر دو رديف فضاي کافي براي تهويه مناسب وجود داشته باشد . ضمناً فاصله رديف صندوقهاي مجاور ديوارهاي انبار با ديوار بايد حداقل 30 سانتيمتر باشد . صندوقهاي زيرين بايد روي الوارهاي مناسب چيده شود ح- انبار بايد به استناد آئين نامه پيشگيري و مبارزه با آتش سوزي در کارگاهها به وسايل پيشگيري درآتش سوزي مجهز گردد ماده 116- به منظور پيشگـيري و بروز و گستـرش آتش ساختمان انبار بايد به وسايل و تجهيزات اعلام و اطفاء حريق خودکار مجهز باشد

 ماده 117- درب انبار مواد ناريه بايد بطرف بيرون باز شود

 ماده 118- نشت کارتنهاي ديناميت بايد با آب داغ تميز شود

ماده 119- راهروهاي انبار مواد ناريه بايد با علائم اخباري شبرنگ مشخص شود

ماده 120- به استنـاد آئين نامه حفاظت و بهداشت عمومي در کارگاهها بردن کبريت , فندک و هر وسيله اي که بتواند توليد جرقه و شعله نمايد به انبار ممنوع است

 ماده 121- در انبـارهاي مواد ناريه فقط بايد از چراغ ايمني براي روشنائي استفاده گردد و از بکار بردن هر نوع چراغ ديگر و سيم کشي برق خودداري شود

ماده 122- نصب گرماسنج که حداکثر و حداقل درجه حرارت را در داخل انبار نشان دهد براي کترل درجه حرارت ضروري مي باشد

 ماده 123- درجه حرارت انبار نبايد از 30 درجه سانتيگراد بالاتر و از 10 درجه سانتيگراد کمتر باشد

ماده 124- انبـاردار مواد ناريه بايد داراي صلاحيت کافي بوده و صلاحيت وي به تأييد رسيده باشد و دوره آموزشي لازم را در مرکز ذيربط گذرانده باشد

ماده 125- ورود اشخاص غير مجاز به انبار اکيداً ممنوع است

ماده 126- آتشبار بايد مواد منفجره و چاشني پيش بيني شده مصرف روزانه را با تسليم رسيد فقط در مقابل در انبار دريافت نمايد . ورود وي و ساير افراد به استثناء متصدي انبار به انبارهاي مواد ناريه ممنوع است

 ماده 127- بـازکردن صندوق محتوي مواد ناريه بايد حداقل در فاصله 50 متري از انبار و با وسايل مخصوص انجام شود

 ماده 128- قبل از انجام هرگونه عمليات تعميراتي در انبار مواد ناريه بايد کليه مواد موجود را به محل امني منتقل و پس از بازرسي و تميز نمودن انبار شروع به تعمير نمود

-          حمل و نقل مواد ناريه

ماده 129- حمل و نقل مواد ناريه به معدن بايد طبق آئين نامه ارائه شده از سوي سازمان ذيربط انجام شود

 ماده 130- جابجا کردن مواد ناريه در داخل معدن و حمل آن از انبار به محل کار و نظير آن بايد تحت نظارت و با مسئوليت آتشبار انجام گيرد

ماده 131- حمـل مواد منفجره به مقدار مورد احتياج بايد در کيسه برزنتي يا جعبه مخصوصي که بدين منظور ساخته شده صورت گيرد . کيسه ها يا جعبه ها بايد داراي قفل و بست بوده و کليد آن بايد در اختيار آتشبار باشد . حداکثر ظرفيت هر کيسه 15 کيلوگرم و حداکثر ظرفيت هر صندوق 25 کيلوگرم است .حمل بيش از يک کيسه يا يک صندوق به وسيله يک نفر ممنوع است

 ماده 132- مواد منفجره پودري يا مايع بايد توسط وسايل نقليه مخصوص حمل شود

ماده 133- قـراردادن چاشني همراه با ماده منفجره اصلي در يک کيسه يا يک صندوق يا يک وسيله نقليه ممنوع است ماده 134- . قراردادن لوازم و اشياء متفرقه درون کيسه برزنتي يا جعبه محتوي مواد ناريه ممنوع است

 ماده 135- در صورت حمل مواد ناريه به وسيله لوکوموتيو در داخل معدن , قطار مربوطه بايد داراي واگن مخصوص بوده و روي آن علائم خطر نصب شود

 الف- حمل چاشني بوسيله واگن مواد منفجره ممنوع است

 ب- به غير از راننده و آتشبار و کمک او استفاده ساير افراد از قطار حمل مواد ناريه ممنوع است

 ت- قطار حامل مواد ناريه بايد حداقل 5 دقيقه با قطار هاي نفر بر فاصله زماني داشته باشد

 ماده 136- هنگام حمل مواد ناريه با وسايل حمل و نقل در چاههاي معدني , بايد کليه مقررات مربوط به حمل افراد در چاه رعايت شود و نبايد اشخاص ديگري غير از آتشبار و کمک او از وسايل حمل و نقل مواد ناريه استفاده نمايند . حمل مواد ناريه و چاشني تواماً ممنوع است . متصدي بالابر چاه بايد قبلاً مأموران پذيرگاهي را که محموله در آنجا تخليه مي شود مطلع نمايد

 ماده 137- در زمان رعد و برق و در خلال آن حمل و نقل مواد ناريه ممنوع است

ت-آتشباري

 ماده 138- آتشباري در معدن بايد بوسيله آتشباري که از طرف مسئول معدن به اين سمت گمارده شده است انجام گيرد ماده 139- هر آتشبار مي تواند يک نفر کمک داشته باشد و ليکن مسئوليت انجام عمليات ازهر حيث بر عهده آتشبار است

 تبصره: استفاده از يک نفر کمک آتشبار در معادن ذغال و زيرزميني لازام استده

1-مسؤل معدن يا سرپرست معدن:
شخصي است که توسط دارنـده پروانـه عمليات به اين سمـت منصوب مي شود و مسـئوليـت کليه عمليات معدن را به عهده دارد .
2-مسئول فني:
طـبق ماده 66 آئين نامه اجـرائي قانـون معـادن مسئـول فني عمليات کسـي است که اداره کليه امور فني معدن به عهده اوست و توسـط دارنده پروانه عمليـات از ميـان افراد واجـد شـرايـط انتـخاب و به وزارت صنايع و معـادن معـرفي مي شود و طبـق

 ماده 65 آئـين نامه اجـرائـي ضوابـط و حدود صلاحيت مسـئولين فـني معادن تا تصـويب و اصـلاح قانـون نظام مهنـدسي معـدن توسـط وزارت صنايع و معادن تعيين مي شود .
3-مسئول ايمني:
مسئول ايمني هر معدن نظارت بر ايمني عمليات معدن را به عهده داشته توسط مسئول يا سرپرست معدن به اين سمت منصوب مي شود . طبق ماده 65 آئين نامه اجرائي قانون معادن ضوابط و حدود صلاحيت مسئول ايمني از طريق وزارت کار و امور اجتماعي با هماهنگي وزارت صنايع و معادن تعيين مي شود . جانشين مسئول ايمني نيز تابع همين شرايط است .
4-مهندس ناظر:
شخصي است که طبق ماده 69 آئين نامه اجرائي قانون معادن تعيين مي شود و از طرف وزارت صنايع و معادن مامور نظارت و کنترل عمليات معدني است.
5-پروانه اکتشاف – پروانه بهره برداري :
طبق مواد مندرج در قانون معادن و آئين نامه اجرائي آن تعريف مي شود.

6- تونل: حفاري زيرزميني افقي يا تقريباً افقي است .
7-تونل شيب دار : تونل هايي که تا حدود 18 درجه شيب داشته باشند.
8- چاه مايل : حـفاري مايـلي که به سطـح زمين راه داشـته و داراي شـيب بين 18 درجه تا 90 درجه باشد و براي باربري مورد استفاده قرار مي گيرد.
9- چاه يا چاه قائم : حفاري قائـم يا با شـيب 90 درجه است که به سطـح زميـن راه داشـته باشـد و معمولاً براي باربري مورد استفاده قرار مي کيرد.
10- دويل: حفـاري زيـرزميني شيبـدارو با سطـح مقطع نسبتاً کوچک که معمولاً به طرف بالا خفاري مي شود و براي منظور هاي مختلف مورد استفاده قرار مي گيرد.
11- پذيرگاه: محل توقف بارگيري و تحليه واگنها و انجام وظايف مختلف زيرزميني که معمولاً در محل ارتباط با چاه قائم يا چاه مايل در زيرزمين احداث مي شود .
12- گالري-راهرو: انواع حفاريهاي زيرزميني و معمولاً با طول زياد است .
13- راه مورب: به انواع راهروهاي شيبدار راه مورب گفته مي شود .
14- بونکر: محلي براي تخليه و انباشت سنگ مي باشد .
15- چال: سوراخي که در سنگ براي قرار دادن ماده منفجره حفر مي شود.
16- خرجگذاري: قرار دادن مواد منفجره در داخل چال است .
17- فشنگ: به هر قطعه ماده منفجره جامد (معمولاً انواع ديناميت) گفته مي شود .
18- آتشباري: به عمليات خرج گذاري و انفجار مواد منفجره براي تخريب سنگ آتشباري گفته مي شود .
19- آتشبار: شخصي که مسئوليت عمليات آتشباري را به عهده دارد .
20- مواد ناريه- مواد منفجره:
موادي که قابليت انفجار داشته و در معدن براي تخريب سنگ مورد استفاده قرار مي گيرد .
21- گاز ذغال: گازي که در کانسارهاي ذغال سنگ همراه با ساير هيدروکربورها وجود دارد و عمدتاً از متان تشکيل شده است . اين گاز چنانچه به نسبت معيني با هوا مخلوط شود قابليت انفجار پيدا مي کند .
22- کليه تجهيزات , دستگاهها و ماشين آلات معدني که در اين آئين نامه از آنها نام برده شده :
مانند شاول يا بيل مکانيکي , لودر, بلدوزر, پرفراتور, گريدر, واگن , لوکوموتيو , دستگاه گمانه زني , دستگاه سيم برش , بالابر چاه , وينچ و غيره و کليه قسمتها و قطعات آنها مطابق تعاريفي است که در متون و کتابهاي معدني آورده شده است .